Blog del Instituto Cervantes de Atenas

“¿Quién es el Otro
que lo dejas atrás en la noche
todas las mañanas?” [1]

Julio Cortázar es un escritor que siempre está buscando el otro lado de las cosas, a través de pasajes – noción constantemente presente en su obra. Una manera de llegar a lo extraño, a lo poco común y conseguir un encuentro esencial consigo mismo, es caminar por la ciudad por la noche. El ambiente relevante pasa a su obra, donde por ejemplo, el lector sigue a Oliveira – personaje autobiográfico – en sus paseos nocturnos, los cuales se vuelven momentos de búsqueda profunda. A Cortázar le preocupa la conexión y la comunicación con el Otro, y siempre busca los puentes para intentarlo.

Y como dice el mismo Cortázar:

 “Cuando podía pasear por Buenos Aires, y cada vez que paseo aquí por París, solo, sobre todo de noche, sé muy bien que no soy el mismo que, durante el día, lleva una vida común y corriente. No quiero hacer romanticismo barato, no quiero hablar de estados alterados. Pero es evidente que ese hecho de ponerse a caminar por una ciudad como París o Buenos Aires durante la noche, que ese estado ambulatorio en el que en un momento dado dejamos de pertenecer al mundo ordinario, me sitúa con respecto a la ciudad y sitúa a la ciudad con respecto a mí en una relación que a los surrealistas les gustaba llamar ‘privilegiada’. Es decir que, en ese preciso momento, se producen el pasaje, el puente, las ósmosis, los signos, los descubrimientos. Y todo esto es lo que generó, en gran parte, lo que yo he escrito en forma de novelas o de relatos. Caminar por París – y por eso califico a París como “ciudad mítica”– significa avanzar hacia mí.” [2]

Podemos seguir los pasos parisinos de Julio Cortázar a través de la ruta cortazariana que ha editado el Instituto Cervantes de París. 

[1] Versos del poema “Enigma” de Panayotis Ioannidis, de su libro El salvavidas (2008)
[2] Fragmento extraído de entrevista del autor

[Texto: Christos Siorikis]

Περπατώντας όπως ο Χούλιο

 «Ποιός είν’ ο Άλλος
που τον αφήνεις πίσω στη νύχτα
κάθε πρωί;» [1]

 Ο Χούλιο Κορτάσαρ είναι ένας συγγραφέας που πάντα ψάχνει την άλλη πλευρά των πραγμάτων, μέσα από περάσματα – έννοια σταθερά παρούσα στο έργο του. Ένας τρόπος να φτάσει στο παράξενο, στο ασυνήθιστο και να κατορθώσει μια ουσιαστική συνάντηση με τον εαυτό του είναι να περπατά στην πόλη τη νύχτα. Η σχετική ατμόσφαιρα περνάει στο έργο του, όπου για παράδειγμα, ο αναγνώστης ακολουθεί τον Ολιβέιρα – ήρωας αυτοβιογραφικός – στις νυχτερινές του βόλτες, οι οποίες γίνονται στιγμές βαθιάς αναζήτησης. Τον Κορτάσαρ τον απασχολεί η σύνδεση και η επικοινωνία με τον Άλλον, και πάντα ψάχνει τις γέφυρες για να το προσπαθήσει.

Και όπως λέει κι ο ίδιος ο Κορτάσαρ:

«Όταν μπορούσα να κάνω βόλτα στο Μπουένος Άιρες, και κάθε φορά που κάνω βόλτα εδώ στο Παρίσι, μόνος, κυρίως τη νύχτα, ξέρω πολύ καλά ότι δεν είμαι ο ίδιος που, κατά τη διάρκεια της μέρας, ζει μια τρέχουσα και κοινή ζωή. Δε θέλω να πουλήσω φτηνό ρομαντισμό, δε θέλω να μιλήσω για διαταραγμένες καταστάσεις. Αλλά είναι προφανές ότι ξεκινώντας να περπατώ σε μια πόλη όπως το Παρίσι ή το Μπουένος Άιρες κατά τη διάρκεια της νύχτας, ότι αυτή η κατάσταση περιπλάνησης όπου μια δεδομένη στιγμή παύουμε να ανήκουμε στο συνηθισμένο κόσμο, με τοποθετεί όσον αφορά την πόλη και τοποθετεί την πόλη όσον αφορά εμένα σε μία σχέση που οι σουρρεαλιστές θα αρέσκονταν να αποκαλέσουν «προνομιακή». Δηλαδή, εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, συμβαίνει το πέρασμα, η γέφυρα, οι οσμώσεις, τα σημάδια, οι ανακαλύψεις. Και όλα αυτά είναι που δημιούργησαν, σε μεγάλο βαθμό, αυτά που έχω γράψει σε μορφή μυθιστορημάτων ή διηγημάτων. Το να περπατώ στο Παρίσι – και γι’ αυτό χαρακτηρίζω το Παρίσι ως μία «πόλη μυθική» –σημαίνει να προχωράω προς τα εμένα.» [2]

Μπορούμε να ακολουθήσουμε τα βήματα του Χούλιο Κορτάσαρ μέσα από την «κορτασαριανή» διαδρομή που έχει επιμεληθεί το Ινστιτούτο Θεβάντες του Παρισιού.

[1] Στίχοι από το ποίημα «Αίνιγμα» του Παναγιώτη Ιωαννίδη, από το βιβλίο του Το σωσίβιο (2008)
[2] Απόσπασμα προερχόμενο από συνέντευξη του συγγραφέα

 [Κείμενο: Χρήστος Σιορίκης]