Blog del Instituto Cervantes en Utrecht

Por Mayke Merkx, alumna de español y colaboradora en la biblioteca del Instituto Cervantes de Utrecht.

Het is 70 jaar geleden dat Gabriela Mistral de Nobelprijs voor de Literatuur won. Het was de eerste keer dat een Latijns-Amerikaanse auteur zo’n hoge onderscheiding kreeg. In het Instituto Cervantes in Utrecht geeft María Soledad Falabella Luco op donderdag 12 maart om 19.00u een lezing over het werk van Gabriela Mistral: El ojo limpio: het werk van Gabriela Mistral, 70 jaar nadat zij de Nobelprijs won.

Gabriela Mistral (1889-1957), pseudoniem voor Lucila Godoy Alcayaga, was een Chileense lerares, dichteres , schrijfster en diplomate. Ze werd geboren op 7 april 1889 in Vicuña. Haar moeder Petronila Alcayaga was een naaister en haar vader Juan Jerónimo Godoy was een docent en dichter, hij verliet het gezin toen Gabriela drie jaar oud was.

Gabriela gaf jaren lang les op de lagere en middelbare school tot ze beroemd werd met haar gedichten. In 1908 begon ze als lerares op een dorpsschool. Ze had een hartstochtelijke relatie met Romelio Ureta Carvaja een spoorweg beambte. Op 25 november 1909 pleegde hij op 26 jarige leeftijd zelfmoord. In zijn jaszak zat een brief van Lucila Godoy. Na zijn dood begon Gabriela gedichten te schrijven, Liefdesgedichten in nagedachtenis van de dood, (Sonetos de la muerte) uit 1914. Hierdoor werd ze bekend in heel Latijns-Amerika, maar haar eerste dichtbundel Wanhoop (Desolación) werd pas in 1922 uitgegeven.

In 1924 reisde ze voor de eerste keer naar Europa. In Madrid verscheen in kleine oplage de dichtbundel Ternura (Tederheid) en werd opgedragen aan haar moeder en zus Emelina. De gedichten gaan over kinderen en de wereld waarin ze leven.

In 1938 werd haar derde dichtbundel Tala gepubliceerd in Buenos Aires door uitgeverij Sur. Gabriela Mistral doneerde de opbrengst van haar bundel aan Catalaanse instellingen, zoals «La Residencia de Pedralbes” die jonge slachtoffers onderbrachten tijdens de Spaanse Burgeroorlog.

Belangrijke thema’s in haar werk zijn liefde, bedrog, moederliefde en de natuur. Haar volledige werk werd voor het eerst gepubliceerd in 1958. Haar Latijns-Amerikaanse afkomst en haar reizen naar de Verenigde Staten en Europa vormde een mix van Indiaanse en Europese invloeden.

In 1945 won zij op 56 jarige leeftijd, de Nobelprijs voor de Literatuur. Voor haar lyrische poëzie, geïnspireerd door heftige emoties; haar naam werd het symbool voor de idealistische ambities in de gehele Latijns-Amerikaanse wereld. Tot op heden is zij de enige vrouw in Latijns-Amerika die deze prijs heeft gewonnen. Gabriela Mistral was betrokken bij de sociale politiek en had een belangrijke invloed op het onderwijssysteem in Zuid-Amerika. Ze was erelid van verschillende culturele genootschappen zowel in Chili als in de VS, Cuba en Spanje.

Gabriela was 67 jaar toen zij op 10 januari 1957 in New York aan kanker overleed. De resten van Gabriela werden overgebracht naar haar geboorteland Chili op de begraafplaats Montegrande , waar zoals in haar testament staat. Zij wilde uitrusten in haar geliefde vallei van Elqui, het dorp waar zij haar kindertijd doorbracht. Er werden drie dagen van rouw afgekondigd en veel mensen brachten haar de laatste eer. Bijna elke grote stad in Chili heeft een straat of plein dat naar haar genoemd is als eer aan haar literaire werk.

Hace 70 años Gabriela Mistral obtuvo el Premio Nobel de Literatura. Fue el primer escritor latinoamericano que recibió una distinción tan alta. En el Instituto Cervantes en Utrecht María Soledad Falabella Luco va a impartir el jueves 12 de marzo a 19.00h una conferencia sobre Gabriela Mistral : El ojo limpio: la obra de Gabriela Mistral a 70 años del Premio Nobel.

Gabriela Mistral (1889-1957) seudónimo por Lucila Godoy y Alcayaga, era una profesora chilena, poetisa, escritora y diplomática. Nació en 7 de abril de 1889 en Vicuña. Su madre Petronila Alcayaga era costurera y su padre Juan Jerónimo Godoy era profesor y poeta, dejó a su familia cuando Gabriel solamente tenía tres años.

Gabriela enseñaba durante años en la escuela primaria y secundaria hasta que saltó a la fama. Tenía una apasionante relación con Romelio Ureta Carvaja, un ferroviario. El 25 de noviembre de 1909, a la edad de 26 años se suicidó. En su bolsillo se encontraba una carta de Lucila Godoy. Después de su fallecimiento Gabriela empezó a escribir poemas. En 1914 publicó Sonetos de la muerte por ello ganó fama en Latinoamérica, mientras que su primer poemario fue publicado en el año 1922.

En 1924 viajó por primera vez a Europa. En Madrid editó el poemario Ternura en pequeña impresión y se lo dedicaba a su madre y a su hermana Emelina. Estos poemas tratan de los niños y el mundo en que vivían.

Se publicó en 1938 su tercer poemario Tala en Buenos Aires por la editorial Sur. Gabriela Mistral destinaba el producto de la venta a instituciones catalanas como “La Residencia de Pedralbes” que alojó a niños durante la Guerra Civil.

Los temas más importantes en su trabajo son amor, engaño, amor materno y la naturaleza. Su obra completa fue publicada por primera vez en 1958. Su ascendencia latinoamericana y sus viajes a Estados Unidos y a Europa forman una mezcla con influencias de Indígena y Europeo.

Recibió en 1945 a sus 56 años, el Premio Nobel de Literatura: “Por su poesía lírica, inspirada por poderosas emociones que han hecho de su nombre un símbolo de las aspiraciones idealistas de todo el mundo latinoamericano”. Es hasta la fecha la única mujer que lo ha obtenido en Iberoamérica. Gabriela Mistral era implicada en la política social y tenía un papel importante en el sistema de educación en Latinoamérica. Era miembro honorífico de diferentes asociaciones en Chile, Estados Unidos, Cuba y España.

A la edad de 67 años Gabriela murió de cáncer el 10 de enero de 1957 en Nueva York. Los restos de Gabriela fueron trasladados a su país natal en el cementerio Montegrande, según su testamento. Quería descansar en su adorado Valle de Elqui, en el pueblo donde pasaba su infancia. Decretan tres días de luto oficial y mucha gente le rindió el último homenaje. Prácticamente todas las ciudades grandes en Chile bautizan en honor a ella un calle o una plaza como homenaje a su trabajo literario.

CONFERENCIA EN UTRECHT
El ojo limpio: la obra de Gabriela Mistral a 70 años del Premio Nobel
12/03/2015 (19:00 h). Consulta toda la información 

Sitios web recomendados:
http://cvc.cervantes.es/literatura/escritores/mistral/cronologia/default.htm
http://www.gabrielamistral.uchile.cl/index.html