Blog del Instituto Cervantes en Utrecht

Por Mayke Merkx, colaboradora del departamento de cultura del Instituto Cervantes de Utrecht

Op 28 januari is het Gedichtendag en begint de Poëzieweek die tot 3 februari duurt. Het thema is dit jaar “herinnering”. Stefan Hertmans heeft het poëziegeschenk 2016 geschreven, met als titel “Neem en lees”. Bij besteding van €12,50 aan poëzie krijgt u deze bundel cadeau.

Het is een mooie gelegenheid om een gedicht van een Spaanse dichter onder de aandacht te brengen. Felix Lope de Vega y Carpio is een van de bekendste dichters uit de Spaanse gouden eeuw. Zijn werk is omvangrijk, dit maakte de keuze voor een gedicht niet eenvoudig. Uiteindelijk heb ik het Sonnet 61 (Ir y quedarse, y con quedar partirse / Gaan en toch blijven en al blijvend gaan) gekozen.
Na een korte beschrijving van het leven en werk van Lope de Vega is het “sonnet 61” te lezen, vertaald is door Barber van de Pol en Maarten Steenmeijer.

Félix Lope de Vega y Carpio (Madrid, 1562- Madrid, 1635)

Credit : De Agostini Picture Library / Universal Images Group

Felix Lope de Vega y Carpio, beter bekend als de “Ingenieuze Feniks”, werd geboren in Madrid in 1562. Hij kwam uit een bescheiden familie en studeerde bij de jezuïeten aan de Universiteit van Alcalá de Henares. In 1587 werd hij voor 8 jaar verbannen uit Madrid. Hierdoor maakte hij zijn studie niet af. Deze straf was het gevolg van een teleurstelling in de liefde waardoor hij beledigende gedichten schreef naar Elena Osorio, de dochter van een eigenaar van een theater. Gedurende deze tijd woonde hij in Valencia, Toledo en Alba de Tormes. In 1610, op 48 jarige leeftijd, ging hij definitief terug naar Madrid. Hij kocht een huis in dezelfde straat waar Cervantes woonde.

Zijn leven verliep turbulent, met veel hoogtepunten en hij had ook veel tegenspoed. Regelmatig was hij betrokken bij schandalen. Met name in zijn liefdesleven barstte het van de schandalen. De laatste jaren van zijn leven werden bepaald door tegenspoed. Vooral het overlijden van zijn zevenjarige zoon Carlos Félix was fataal voor hem. Hij werd hij in 1613 priester om berouw te tonen. Eenzaamheid, ziekte en financiële problemen weerhielden hem er echter niet van om te schrijven.

De Madrilenen bewonderden hem en hij voelde zich geliefd en gewaardeerd. Op 27 augustus 1635 overleed hij op 73 jarige leeftijd in Madrid. Zijn begrafenis was een groot spektakel dat niet snel werd vergeten. In de kerk van San Sebastián, in de straat Atocha die heel dicht bij zijn huis is, werd hij begraven

Zijn werk

Lope de Vega heeft veel geschreven in zijn leven en in veel verschillende genres. Hij schreef alleen al 1.500 theaterstukken. Zijn kluchten zijn het meest vernieuwend. Terugkerende thema’s in zijn werk zijn eergevoel (Peribáñez y el comendador de Ocaña), intrige (El perro del hortelano), historische gebeurtenissen en Spaanse legendes (Fuenteovejuna)

Lope de Vega was beter bekend als toneelschrijver dan als dichter. Hij schreef op een vurige, vitale en zorgeloze wijze poëzie. Hij liet ook zien dat poëzie het religieuze benaderde.

Zijn gedichten gaan over uiteenlopende thema’s zoals mythologie, religie of epische poëzie. Hij herintroduceerde het sonnet, de dichtvorm van de Italiaanse Renaissance dichter Petrarca.
Zijn schrijfstijl in de poëzie reikt veel verder dan van andere dichters in zijn tijd. Hij behandelde verschillende thema’s met name de liefde en religie en altijd verwoordde hij de moeilijkheden in zijn leven.

Sonnet 61

Het gedicht is gepubliceerd in de dichtbundel “Rimas” in1609. Het gaat over de liefde. Waarschijnlijk is dit gedicht geschreven voor Elena Osorio, tijdens zijn verbanning uit Madrid

Gaan en toch blijven en al blijvend gaan

Gaan en toch blijven en al blijvend gaan;
Gewetenloos weet je je al gaand verloren;
De zoete stem van een sirene horen
en aan de boommast vastgebonden staan;

verbranden als een kaarsje, langzaamaan
op zacht zand bouwend aan alweer een toren;
als vallende engel is je doem beschoren,
maar jij laat om je duivels lot geen traan;

je stem verheffen in de woestijn;
op erewoord verzoeken om geduld,
en eeuwig zeggen tegen maar een tel;

vermoedens volgen, waarheden voorbij;
het maakt je van afwezigheid vervuld,
vuur in de ziel en in het leven hel

Ir y quedarse, y con quedar partirse

Ir y quedarse, y con quedar partirse
partir sin alma, e ir con alma ajena
oír la dulce voz de una sirena,
y no poder del árbol desasirse;

arder como la vela y consumirse
haciendo torres sobre tierna arena;
caer del cielo, y ser demonio en pena,
y de serlo jamás arrepentirse;

hablar entre las mudas soledades,
pedir prestada, sobre fe, paciencia,
y lo que es temporal llamar eterno;

creer sospechas y negar verdades,
es lo que llaman en el mundo ausencia,
fuego en el alma y en la vida infierno.

Website Casa Lope de Vega http://casamuseolopedevega.org/es/
Antología de poesía espanola, varios autores. Edición José Mas, julio de 2011
Antología poética del Siglo de Oro, Esperanza Ortega, Anaya, 2010
Curso de literatura, Espanol lengua extranjera, Equipo de autores de cursos internacionales de la Universidad de Santiago de Compostela, Edelsa 2009
De dichter is een kleine God, de 150 mooiste gedichten uit het Spaans, vertaald oor Barber van de Pol en Maarten Steenmeijer, Singel Uitgeverijen, september 2010

http://www.poezieweek.com