Blog del Instituto Cervantes en Utrecht

La IX Bienal de Flamenco regresa con un brillante espectáculo. La vanguardia del flamenco contemporáneo vuelve a recorrer los Países Bajos. La segunda parte de la novena edición del festival presenta obras de distintas generaciones de flamencos noveles: coreógrafos emblemáticos junto a jóvenes creadores y músicos, que empujan el arte flamenco hacia nuevos y apasionantes horizontes. Los rebeldes de la danza Andrés Marín, Rocío Molina y Manuel Liñán desafían los códigos del flamenco. Con los pies anclados en ritmos milenarios, recalibran la tradición con su personalísimo e idiosincrático lenguaje flamenco. La joven promesa Paula Comitre baila entre el flamenco y la electrónica de Artomático. El jazz y el flamenco se unen en los ritmos de Juanfe Pérez Quartet. Y Yerai Cortés demuestra por qué es la gran promesa de la nueva clase de guitarristas flamencos. Las actuaciones y conciertos estarán enmarcados por talleres y clases magistrales, presentaciones, Encuentros con el artista, películas y documentales. Despida el año y entre en el nuevo con la Bienal de Flamenco 2023 | parte 2.

Flamenco Fluid: Compañía Manuel Liñán
El bailarín y coreógrafo Manuel Liñán está causando furor internacional con sus estimulantes espectáculos que trascienden los géneros. En «¡VIVA!», seis hombres/mujeres les dan un giro a los roles tradicionales del flamenco con un guiño de ojo. La IX Bienal de Flamenco 2023 Parte 2 se inaugura de forma festiva y multivocal con este espectáculo aclamado mundialmente en el que el género y la identidad se celebran en el baile de forma fluida y sin límites. La inauguración en Amare, La Haya, correrá a cargo de Dolly Bellefleur, alter ego del artista/activista queer Ruud Douma y figura emblemática de la comunidad LGBTQI+ holandesa. Después habrá una fiesta con el DJ Onno Paloma.

Impulso de innovación radical: Andrés Marín
Innovador flamenco de primera hora, Premio Nacional de Danza 2022 Andrés Marín cree que «el flamenco debe liberarse de sus códigos estéticos, de lo contrario la danza está muerta». Gracias a creadores rompedores e intransigentes como Marín, el flamenco ha cobrado un nuevo rostro en el siglo XXI. En su último espectáculo «Jardín Impuro, un ojo en Picasso», el pionero del flamenco marca un nuevo hito «con un ojo en Picasso». 25 años de renovación radical transcurren en una colección de los mejores solos de Marín y un dúo con la leyenda del baile Concha Vargas. Tradición y experimentación cuerpo a cuerpo sobre el escenario, en un paisaje sonoro sobrecogedor.

Brillante oda a la guitarra flamenca: Rocío Molina
Con ‘Vuelta a Uno’, la iconoclasta bailaora (León de Plata Venecia 2022)Rocío Molina concluye su ‘trilogía sobre la Guitarra’, una estrafalaria oda a la guitarra flamenca. En la nefasta parte, como dice el título, vuelve sobre sí misma, con un ritmo imparable y una poesía física, desafiada e impulsada por el toque endiablado del guitarrista Yerai Cortés. En otro diálogo chispeante con la guitarra flamenca, Molina despliega su cuerpo y su feminidad, estirando aún más los límites del flamenco, en su búsqueda de una nueva estética flamenca. Molina salta a la luz en un baile épico, martilleante, en total libertad’. – ABC

Diálogo flamenco y electrónica: Artomático y Paula Comitre
La música electrónica en directo insufla aire fresco al flamenco anno 2023. Tras el éxito de su propia creación «La Reina del Metal» en la 1ª Parte, el festival presenta Artomático/Electroflamenco 3.0. La bailaora Paula Comitre, estrella emergente, busca un nuevo lenguaje de movimiento sobre encantadores tapices sonoros del compositor de paisajes sonoros Daniel Muñoz e improvisaciones del saxofonista Juan M. Jiménez. Un «patio de recreo flamenco» en el que los movimientos y ritmos tradicionales del flamenco se vuelven del revés con la electrónica palpitante del directo.

Impulsando el jazz-flamenco: Juanfe Pérez Quartet
El jazz-flamenco está experimentando una excitante evolución en España anno 2023, como demuestra el enérgico álbum de debut del bajista y compositor Juanfe Pérez. En ‘Prohibido el Toque’, Juanfe Pérez conecta sin esfuerzo ambos mundos en sus propias composiciones jazzísticas -flamencas de trasfondo- y crea un nuevo y sorprendente lenguaje instrumental flamenco. Pérez, que al igual que su teclista David Sancho estudió en el Codarts de Rotterdam, conoce a sus maestros y los ambienta con cariño en un explosivo paisaje sonoro rebosante de música. Flamenco profundo, pero con una firma vital contemporánea y con el bajo como protagonista.

Una nueva visión de la tradición guitarrística: Yerai Cortés
Yerai Cortés (Alicante, 1995) es uno de los grandes talentos de la nueva hornada de guitarristas flamencos. Su estilo se inspira en la tradición clásica gitana que heredó de su padre, su primer maestro. En sus comienzos, Cortés acompañó a importantes zigeurners y bailaores como Farruquito. Pero su ritmo de soniquete prospera igual de bien con el bajista y cantante de jazz Richard Bona o el popular rapero español C. Tangana. Con su ritmo juguetón y sus silencios rebosantes de música, hace atemporal la tradición guitarrística. Yerai Cortés adelantará su esperado álbum en solitario durante una gira de cuatro días, acompañado de dos éxitos femeninos. ‘Yerai, es el juego. Va directo a la esencia de las cosas, sin tapujos’. – Rocío Molina

IX Flamenco Biënnale Nederland | part 2

12-17 december 2023, 24-29 januari 2024

De 9de Flamenco Biënnale keert terug met een tintelend spektakel. De voorhoede van de hedendaagse flamenco trekt opnieuw door Nederland. Part 2 van de negende festivaleditie toont werk van verschillende generaties flamencovernieuwers: iconische choreografen naast jonge makers en musici, die de flamencokunst naar spannende nieuwe horizonten stuwen. Dansrebellen Andrés Marín, Rocío Molina en Manuel Liñán zetten de flamencocodes op losse schroeven. Met de voeten verankerd in de eeuwenoude ritmiek, herijken ze de traditie met hun hoogstpersoonlijke en eigenzinnige flamencotaal. Aanstormend talent Paula Comitre danst op het grensvlak van flamenco en de elektronica van Artomático. Jazz en flamenco komen samen in de stuwende ritmes van het Juanfe Pérez Quartet. En Yerai Cortés laat horen waarom hij de grote belofte is van de nieuwe klichting flamencogitaristen. De voorstellingen en concerten worden omlijst door workshops en masterclasses, inleidingen, Meet the Artist, films en documentaires. Wervel het jaar uit en het nieuwe in met de Flamenco Biënnale 2023 | part 2.

Flamenco Fluid: Compañía Manuel Liñán
Danser/choreograaf Manuel Liñán maakt internationaal furore met zijn prikkelende genderoverstijgende shows. In ‘¡VIVA!’ zetten zes manen/vrouwen sterk de traditionele rolpatronen in de flamenco verrassend vrolijk op hun kop. De IX Flamenco Biënnale 2023 Part 2 opent feestelijk en meerstemmig met deze wereldwijd bejubelde voorstelling waar gender en identiteit grenzeloos en fluïde worden gevierd in dans. De opening in Amare, Den Haag wordt gehost door Dolly Bellefleur, alter ego van queer artiest/activist Ruud Douma en boegbeeld van de Nederlandse LHBTQI+ gemeenschap. Na afloop is er een afterparty met DJ Onno Paloma.

Radicale vernieuwingsdrift: Andrés Marín
Flamencovernieuwer van het eerste uur, winnaar van de Spaanse Nationale Dansprijs 2022 Andrés Marín meent dat de “flamenco uit haar esthetische codes bevrijd moet worden, anders is de dans dood”. Dankzij grensverleggende en compromisloze makers als Marín kreeg de flamenco in de 21^ste eeuw een nieuw aangezicht. In zijn nieuwste voorstelling ‘Jardín Impuro, un ojo en Picasso’, slaat de flamenco-pionier ‘met oog op Picasso’ een nieuwe mijlpaal. 25 jaar radicale verniewuingsdrift trekt voorbij in een slectie van de beste solo’s uit Marin’s oeuvre én in duet met danslegende Concha Vargas. Traditie en experiment lijf aan lijf op het podium, in een overdonderende soundscape.

Fonkelende ode aan de flamencogitaar: Rocío Molina
Met ‘Vuelta a Uno’ besluit de iconoclastische dansmaker (Zilveren Leeuw venetië 2022)Rocío Molina haar ‘trilogía sobre la Guitarra’, een eigenzinnige ode aan de flamencoguitaar. In deel dire keert ze, zoals de titel zegt, terug naar zichzelf, met onstuitbare ritmiek en fysieke poëzie, daarbij uitgedaagd en opgestuwd door het duivelse spel van gitarist Yerai Cortés. In weer een fonkelende dialoog met de flamencogitaar zet Molina haar lichaam en vrouwelijkheid in en rekt de flamencogrenzen verder op, in haar zoektocht naar een nieuwe flamenco-esthetiek. ‘Molina springt naar het licht in een epische dans, hamerend, in totale vrijheid.’ – ABC

Dialoog flamenco & electronics: Artomático & Paula Comitre
Elektronische live-muziek doet anno 2023 een frisse wind nieuwe wind waaien in de flamenco. Na het succes van de eigen creatie ‘La Reina del Metal’ in Part 1, presenteert het festival Artomático/Electroflamenco 3.0. Rising star, danseres Paula Comitre zoekt naar een nieuwe bewegingstaal op betoverende klanktapijten van soundcsape-componist Daniel Muñoz en improvisaties van saxofonist Juan M. Jiménez. Een ‘flamenco playground’ waar traditionele flamencobewegingen en ritmes op pulserende live electronics liefdevol binnenstebuiten worden gekeerd.

Stuwende Jazz-Flamenco: Juanfe Pérez Quartet
De jazz-flamenco maakt in Spanje anno 2023 spannende ontwikkelingen door, dat laat ook het energieke debuutalbum van bassist/componist Juanfe Pérez horen. In eigen jazzy composities – flamenco in ondertoon – verbindt Juanfe Pérez op ‘Prohibido el Toque’ moeiteloos beide werelden en schept een verrassend nieuw instrumenteel flamenco idioom. Pérez, die net als zijn toetsenist David Sancho aan het Rotterdamse Codarts studeerde, kent zijn meesters en zet ze met veel liefde in een explosieve soundscape die barst van muziek. Flamenco diep vanbinnen, maar met een hedendaagse vitale signatuur en met de basgitaar in de hoofdrol.

Een nieuwe kijk op de gitaartraditie: Yerai Cortés
Yerai Cortés (Alicante, 1995) is een van de grote talenten uit de nieuwe lichting flamencogitaristen. Zijn stijl put uit de klassieke gitano-traditie die hij van huis uit mee kreeg via zijn vader, zijn eerste leermeester. Cortés begeleidde al vroeg belangrijke zigeurners en dansers als Farruquito.  Maar zijn soniquete groove gedijt even goed bij jazzbassist/zanger Richard Bona of de populaire Spaans rapper C. Tangana. Met zijn speelse ritmiek en stiltes boordevol muziek maakt hij de gitaartraditie tijdloos. Yerai Cortés geeft tijdens een vierdaagse tournee een voorproef van zijn langverwachte soloalbum, begeleid door twee vrouwelijke klappers. ‘Yerai, is het spel. Hij gaat recht naar het wezen der dingen, zonder omhaal.’ – Rocío Molina