Blog del Instituto Cervantes en Utrecht
Todo sobre nuestras actividades y servicios
Antonio López desde dentro
Adentrarse al universo del pintor Antonio López es acceder a un mundo regido por la búsqueda de la esencia, del espíritu de las personas, los objetos, las plantas, los edificios, las habitaciones que retrata. La búsqueda constante de la perfección y del instante decisivo. De la luz esencial. La aspiración al equilibrio preciso y exacto.
De la mano de Floor van Heuvel, curadora de la comisaria de la exposición «Antonio López, maestro del realismo español» haremos un recorrido por los entresijos del montaje de esta muestra y accederemos con ella al proceso creativo detrás de ella, así como a la figura y las obras del pintor y escultor español, que pasó varios días en Assen junto a Van Heuvel supervisando la instalación de las piezas seleccionadas y el discurso expositivo.
Junto a esta conferencia, se proyectará el cortometraje editado por la Fundación Catalunya-La Pedrera sobre la muestra de Antonio López organizada por La Fundación, en Barcelona, en 2023.
Información adicional:
Fecha y hora: 25/04/2024 – 18:30
Lugar: Instituto Cervantes, salón de actos
Conferencia
Naturaleza muerta con brida. Homenaje a Torrentius / Stilleven met breidel. Homage aan Torrentius
La exposición constituye el sorprendente y singular homenaje del artista contemporáneo español Lluis Ventós a una misteriosa obra de un pintor holandés del siglo XVII, Torrentius. Con sus pinturas, Lluis Ventós establece una conexión que vincula el realismo barroco con la abstracción de las vanguardias del siglo XX. La inspiración para el trabajo de Ventós es “Naturaleza muerta con brida” (1614), una pintura del enigmático artista holandés Johannes Simonsz van de Beeck (Ámsterdam, 1589-1644), más conocido como Torrentius, que se encuentra en el Rijksmuseum de Ámsterdam.
Torrentius abordó temáticas provocadoras (incluso obscenas) que le granjearon la enemistad de la Iglesia holandesa y le valieron varios años de cárcel, con un periodo intermedio en el que fue recibido y apoyado por el rey Carlos I de Inglaterra. Todas sus obras fueron destruidas a excepción de “Naturaleza muerta con brida”, que se exhibe actualmente en el Rijksmuseum.
El misterio en torno a la vida y obra de Torrentius ha servido de atracción para Ventós, quien presenta una reinterpretación de la naturaleza muerta del pintor neerlandés. Esta nueva interpretación introduce una cierta esquematización, resultado de una abstracción que acerca el tema a nuestro tiempo.
Stilleven met breidel. Homage aan Torrentius
De tentoonstelling omvat het verbazingwekkende en unieke eerbetoon van de hedendaagse Spaanse kunstenaar Lluis Ventós aan een mysterieus werk van een 17e-eeuwse Nederlandse schilder Torrentius. Met zijn schilderijen legt Luis Ventós een verband die het barokke realisme koppelt aan de abstractie van de avant-garde van de 20e eeuw. De inspiratie voor het werk van Ventós is Stilleven met breidel (1614), een schilderij van de enigmatische Nederlandse kunstenaar Johannes Simonsz van de Beeck (Amsterdam, 1589-1644), beter bekend als Torrentius, dat hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam.
Torrentius was een schilder die provocerende (zelfs obscene) thema’s behandelde die hem de vijandschap van de Nederlandse kerk opleverde en hem enkele jaren in de gevangenis kostten, met een tussenperiode waarin hij werd opgevangen en gesteund door koning Karel I van Engeland. Al zijn werken werden vernietigd met uitzondering van Stilleven met breidel die momenteel in het Rijksmuseum te zien is.
Het mysterie rond het leven en werk van Torrentius bleek grote aantrekkingskracht te hebben op Ventós, die een herinterpretatie van het stilleven van de Nederlandse schilder presenteert. Deze nieuwe interpretatie introduceert een zekere schematisering, waarschijnlijk het resultaat van een abstractie die dit thema dichterbij onze tijd brengt.
Still life with a Bridle. Homage to Torrentius
The exhibition constitutes a surprising and singular homage of the Spanish contemporary artist Lluis Ventós to a mysterious work of a Dutch painter of the 17th century, Torrentius. With his paintings, Lluis Ventós establishes a connection that links baroque realism with the abstraction of the 20th century avant-garde. The inspiration for Ventós’s work is “Still Life with a Bridle” (1614), a painting by the enigmatic Dutch artist Johannes Simonsz van de Beeck (Amsterdam, 1589-1644), better known as Torrentius, which is housed in the Rijksmuseum in Amsterdam.
Torrentius tackled provocative (even obscene) themes that earned him the hostility of the Dutch Church and also several years in prison, with an intervening period in which he was received and supported by King Charles I of England. All of his works were destroyed except for «Still Life with a Bridle», which is currently on display in the Rijksmuseum.
The mystery surrounding Torrentius’ life and work has attracted Ventós, who presents a reinterpretation of the Dutch painter’s still life. This new interpretation introduces a certain schematization, the result of an abstraction that brings the subject closer to our time.
Exposición bibliográfica. Pintura española y holandesa del siglo XVII
Por Guadalupe Galán, comisaria.
En el marco de la exposición Rembrandt – Velázquez: maestros neerlandeses y españoles que se muestra durante estos meses en el Rijksmuseum, el Instituto Cervantes de Utrecht ha organizado una exposición bibliográfica dedicada a la pintura española y holandesa del siglo XVII. En ella han participado también el Museo del Prado, el Rijksmuseum y la Openbare Bibliotheek Amsterdam (OBA). Los libros que forman parte de la exposición proceden de los fondos de estas cuatro instituciones organizadoras.
Las obras de arte, además de en los museos, se guardan en los libros. En su interior se muestran los tesoros creados por la mano del hombre desde tiempos remotos.
En esta exposición abren sus páginas para mostrarnos las obras realizadas por los pintores neerlandeses y españoles en el llamado Siglo de Oro. Época en la que surgió una generación de artistas con tanto talento y calidad que han pasado a la historia como los «grandes maestros». Dos de ellos – Rembrandt van Rijn y Diego Velázquez, maestros entre los maestros- han sido elevados a la categoría de genios.
A pesar de las diferencias políticas, económicas y sociales entre los Países Bajos y España en aquella época, en el ámbito artístico fueron muchas las similitudes.
Sus artistas coinciden en aspectos fundamentales, como el lenguaje expresivo, el realismo, representando las cosas tal y como son, sin idealizar; los asuntos tratados, especializándose en los llamados géneros menores (retrato, bodegón, escenas cotidianas); el tratamiento de la luz, que ayuda a definir las formas y los volúmenes; incluso la técnica, que avanza hacia una pincelada más suelta, difuminando los figuras y anunciando lo que más tarde sería el impresionismo.
El resultado es una pintura sobria, serena y sencilla, con gran interés por el hombre y sus sentimientos, que indaga en el alma de los objetos y figuras representados, en búsqueda de su esencia, de «la verdad».
La exposición se divide en varias secciones, en ellas los libros muestran textos e imágenes de los cuadros
pintados por estos artistas y nos enseñan como era la «vida» en aquel siglo tan especial: como eran los interiores de sus casas, que objetos tenían, que ropas vestían, en qué se ocupaban, a que temían, con que soñaban.
Un testimonio de enorme valor, pero no olvidemos que, a pesar del realismo de estas imágenes, lo que estamos viendo no es la realidad, es ARTE.
Lugar: OBA Ámsterdam
Fechas: 30/10/2019 – 31/01/2020
Entrada: gratis
Horario de visita: de lunes a domingo, de 10:00 a 22:00
Más información.
De musas a creadoras. Artistas españolas y latinoamericanas en los Países Bajos / Van muze naar scheppende kunstenaar Spaanse en Latijns-Amerikaanse kunstenaars in Nederland
por Guadalupe Galán, comisaria de la exposición y coordinadora cultural del Instituto Cervantes de Utrecht
La vida y el arte no tienen fronteras para estas ocho artistas. Todas ellas se han enriquecido con las influencias de distintas culturas, la de sus países de origen y la de los lugares donde han vivido, estudiado y viajado. Han absorbido costumbres, formas de expresarse, de comunicarse, de sentir y de crear. Y siempre desde una perspectiva femenina, desde su condición de mujeres.
Han roto las barreras, las distancias, espaciales y temporales, y nos han abierto su mundo interior. Un universo que tenemos el privilegio de contemplar en los trabajos que se muestran en esta exposición.
María Obraztsova refleja en sus cuadros la variedad de paisajes, pueblos y culturas aprendidos en su largo viaje por la vida: desde Estonia, Rusia, Bélgica y España hasta los Países Bajos.
La escultora Susan Melo comenzó su trabajo artístico en el desierto de Atacama, en Chile, bajo las creencias del arte de los indígenas y las técnicas del modelaje manual de la cerámica antigua. En sus esculturas ha creado un particular lenguaje visual para contar esas historias.
Chile es también el origen y lugar de inspiración de Margarita Garcés. La naturaleza, los colores y texturas de los paisajes chilenos, los tonos ocres y azules de su inmensa costa, han quedado inmortalizados en sus cuadros.
En la obra de la argentina Valeria Prosseda son, en cambio, las experiencias humanas las que adquieren forma y color. Sus pinturas minimalistas, de colores vivos, seducen y son un estímulo y un placer para la vista.
Tampoco podemos dejar de contemplar los cuadros de Monika Buch. Sus formas geométricas, sus colores vibrantes, están tan llenos de matices, de sombras y reflejos, que nos hipnotizan.
A Consuelo Plaza fue el surrealismo y la obra de Miró lo que la sedujo. Estas fuentes, junto con su sensibilidad e interés por experimentar, la han llevado al mundo fantástico que recrea en sus cuadros. Nuestros sueños cobran vida en su obra.
Las creaciones de Gracia Bondía son sencillas, íntimas, muy personales. Su obra profundiza en las relaciones humanas, en nuestras vivencias y emociones, siempre desde un punto de vista femenino.
Por último, los personajes que crea Lita Cabellut nos transportan a otras épocas: a los retratos de los grandes maestros, al claroscuro del barroco, a las superficies agrietadas de los frescos renacentistas, a las furiosas pinceladas del expresionismo. Su obra recoge todo esto, con una técnica muy personal, mezclando figuración y abstracción, fragilidad y fuerza.
La obra de estas ocho artistas es un ejemplo de talento, creatividad y sensibilidad, pero también de trabajo, de crecimiento y de lucha.
Muestran su creatividad, nos hablan, nos enseñan la belleza y el poder de la obra de arte.
Lugar: Instituto Cervantes de Utrecht
Fecha: del 21 de febrero al 29 de marzo
Horario: de 10.00 a 18.00/ viernes de 10.00 a 16.00
Entrada: gratis
Het leven en de kunst kent geen grenzen voor deze acht kunstenaars. Zij hebben zich allemaal verrijkt met de invloeden uit verschillende culturen, uit hun eigen land en uit de landen waar ze hebben gewoond, gestudeerd of naartoe hebben gereisd. Ze hebben de gewoontes, manieren om zich uit te drukken, te communiceren, te voelen en te creëren in zich opgenomen, altijd vanuit het vrouwelijke perspectief, vanuit hun vrouw zijn.
Ze hebben de barrières en de afstanden doorbroken, zowel in tijd als in plaats, en ze hebben ons toegelaten tot hun innerlijke wereld. Een universum waarvan wij het voorrecht hebben om het te aanschouwen in tentoonstelde kunstwerken van deze expositie.
María Obraztsova toont in haar schilderijen de variaties aan landschappen, dorpen en culturen die ze heeft leren kennen gedurende haar lange reis door het leven: van Estland naar Rusland en Spanje tot Nederland.
De beeldhouwer Susan Melo, begon haar artistieke carrière in de Atacama woestijn in Chili, onder de kunstovertuigingen van de inheemse bewoners en de modelleertechnieken van oude keramiek. In haar kunstwerken heeft ze een bijzondere visuele vertelkunst gecreëerd, waarmee deze verhalen worden overgebracht.
Chili is ook de inspiratiebron en beginpunt van de carrière van Margarita Garcés. De natuur, de kleuren en de structuur van de Chileense landschappen, de kleuren oker en blauw van de oneindige kust zijn vereeuwigd in haar schilderijen.
In de kunstwerken van de Argentijnze Valeria Prosseda zijn het, daarentegen, de menselijke ervaringen die in vorm en kleur gepresenteerd worden. Haar tekeningen zijn minimalistisch, levendig gekleurd en verleidelijk. Ze zijn een prikkel en lust voor het oog.
Ook kunnen we niet stoppen de kunstwerken van Monika Buch te aanschouwen. De geometrische vormen, de felle kleuren in verschillende tinten, met verschillende schaduwen en weerspiegeling, die ons hypnotiseren.
Het surrealisme en het werk van Miró hebben Consuelo Plaza verleid. Deze werken, samen met haar gevoeligheid en interesse om te experimenteren, hebben haar meegevoerd naar de fantastische wereld die ze in haar schilderijen nabootst. Onze dromen worden in haar kunststukken tot leven gebracht.
De kunstwerken van Gracia Bondía zijn simpel, intiem en zeer persoonlijk. Haar kunst gaat nader in op de menselijke relaties, onze belevingen en emoties, altijd vanuit een vrouwelijk oogpunt.
Tot slot, de personages die door Lita Cabellut gecreëerd worden, nemen ons mee naar andere tijden: naar de portretten van grote meesters, de clair-obscur van de barok, de grijze oppervlaktes van de frescos uit de renaissance, de razende penseelstreken van het expressionisme. Haar werk verzamelt dit alles, met een zeer persoonlijke techniek waarin metafoor en abstractie, teerheid en kracht vermengd worden.
Het werk van deze acht kunstenaars is een voorbeeld van talent, creativiteit en gevoeligheid, maar ook een voorbeeld van werken, groeien en strijden. Ze tonen creativiteit, ze communiceren met ons en demonstreren hoe beeldschoon en krachtig kunstwerken zijn.
Plaats: Instituto Cervantes de Utrecht
Datum: 21/02 – 29/03
Bezoek: van 10.00 tot 18.00/ vrijdag van 10.00 tot 16.00
Toegang: gratis
Las Majas van Goya
Por Mayke Merkx, colaboradora del departamento de cultura del Instituto Cervantes de Utrecht
Francisco de Goya y Lucientes is een van de beste Spaanse schilders, geboren op 30 maart 1746 in Fuendetodos en overleden op 15 april 1828 in Bordeaux. Hij is een schilder uit de Romantiek, een stroming in de schilderkunst in de 19e eeuw.
Goya was hofschilder maar hij was ook bevriend met veel Spanjaarden die de ideeën van de Verlichting aanhingen en hiermee deelde hij de afkeer van onrechtvaardigheid, fanatisme, religie en bijgeloof.
Hij was een voortreffelijke portrettist en schilderde ook idyllische taferelen in heldere kleuren. In zijn ingewikkelde werk verbindt hij het vriendelijke, klassieke, monsterlijke, denkbeeldige en zijn innerlijke wereld.
In oktober 1824 verlaat Goya het onderdrukkende hof van Fernando VII en vlucht naar Bordeaux in Frankrijk. In deze stad overlijdt hij in 1828 op 82 jarige leeftijd.
LAS MAJAS
De schilderijen “Las Majas”: La Maja Desnuda, (De Naakte Maja, 1800), en La Maja Vestida, (De Geklede Maja, 1802), behoren tot de topstukken van Goya’s werk en zijn de meest onderzochte en beschreven werken.
Rond 1800 gaf Manuel de Godoy, de belangrijkste adviseur van koning Carlos IV, aan Goya de opdracht om een liggende naakte vrouw te schilderen. Godoy woonde in een modern paleis in Madrid waar hij een kunstcollectie had van meer dan duizend werken waaronder 26 van Goya. Hij was ook in het bezit van de Venus van Velazquez. Een deel van zijn collectie hing in een verborgen kamer die slechts toegankelijk was voor speciale gasten. De Geklede Maja hield de Naakte Maja verborgen en met een katrol kon hij deze aan mensen laten zien.
In de Spaanse schilderkunst zijn er weinig naakte vrouwen. Ze werden als obsceen beschouwd door zowel de streng katholieke koningen als door de kerk zelf. Hierdoor werden ze door de Inquisitie in beslag genomen of vernietigd. Alleen een man met zoveel macht kon openlijk ingaan tegen de eisen van de kerk en de inquisitie.
In 1815 werd Godoy ontslagen door de nieuwe koning Fernando VII en zijn grote kunstcollectie werd in beslaggenomen. De inquisitie stelde een onderzoek in naar “Las Majas” en beval Goya om voor het tribunaal te verschijnen om toe te lichten of dit zijn werk was, met welk doel hij ze had geschilderd en in wiens opdracht. Het is onduidelijk of Goya ook echt voor het tribunaal is verschenen.
De schilderijen bleven in het depot van de “Real Academia de Bellas Artes” in Madrid gedurende de hele negentiende eeuw en werden voor het eerst tentoongesteld in 1901 in het Prado. Daar hangen ze nu nog steeds naast elkaar.
BESCHRIJVING
Het onderwerp is niet een Venus maar een naakte vrouw van de straten van Madrid.
Venus voor de spiegel, Velazquez omstreeks 1647
Velazquez schilderde het meest bekende naakt in de Spaanse kunst voor Goya, niet als een echte vrouw maar als de godin Venus. Hij voegde er een cupido aan toe met een spiegel. De vrouw wordt van achter geschilderd waardoor de borsten en schaamstreek verborgen blijven. Goya daarentegen schilderde de naakte vrouw met haar gezicht en haar uitgestrekt lichaam naar de toeschouwer toe en creëerde hiermee een nieuw type vrouwelijk naakt.
De naakte vrouw ligt op een groene fluwelen bank met haar handen achter haar hoofd en niet over haar geslachtsdelen. De manier waarop het geschilderd is, de compositie en de penseelstreken zijn uitzonderlijk. Het wit van de geplooide stof en kussens zijn op een impressionistische manier weergegeven.
La Maja Desnuda Goya 1800
De pose van de Maja is niet zo subtiel als van de vroege Venussen. Ze slaapt niet, ze doet niet alsof iets anders haar bezighoudt, ook kijkt ze niet weg en ze weet dat er naar haar gekeken wordt. Ze laat zich aan de toeschouwer zien zonder enige vorm van schaamte. Het is waarschijnlijk voor de eerste keer in de schilderkunst dat schaamhaar wordt geschilderd. Dit is een echte vrouw van vlees en bloed die pronkt met haar seksuele aantrekkingskracht met als doel om de toeschouwer te verleiden.
La Maja Vestida Goya 1802
De Geklede Maja werd enkele jaren na De Naakte Maja geschilderd en is ondanks de kleuren, roze ceintuur en groen, gele jasje veel minder levendig en verleidelijk. Het geeft een geromantiseerd beeld van de Spaanse zigeuner cultuur.
WIE IS LA MAJA?
Het is nog altijd de vraag wie La Maja van Goya is. Cayetana, hertogin van Alba, de minnares van Goya of Pepita Tudó, de minnares van Godoy, of slechts een onbekend Madrileens meisje.
Cayetana, hertogin van Alba
In 1775 ging Goya samen met zijn vrouw Josefa Bayue in Madrid wonen. Daar leerde hij Cayetana, de hertogin van Alba, kennen. Zij is dikwijls door hem geportretteerd. Het is nog steeds onduidelijk of Goya een relatie had met de hertogin, maar zij heeft in ieder geval een grote invloed op zijn werk gehad.
Hun bijzondere relatie blijkt onder andere uit het onderstaande schilderij.
Duquesa de Alba de negro
Bij de restauratie van het schilderij in 1959 werd het woord “solo” (alleen) ontdekt. Het was verborgen onderaan op de grond in het schilderij naast Goya; “Alleen Goya”
De legende over de hertogin van Alba bleef kunsthistorici fascineren tot ongenoegen van de familie van de hertogin. In 1945 gaf de graaf van Alba de opdracht om de overblijfselen van Cayetana op te graven met als enige doel om aan te tonen dat de structuur van haar botten niet overeenkwamen met de lichaamsbouw van “La Maja Desnuda”.
Daarnaast werd in het Prado met radiografisch onderzoek vastgesteld dat het gezicht van “La Maja Desnuda” origineel is. Het afgebeelde gezicht, mogelijk van de hertogin, is dus niet overgeschilderd zoals sommige mensen beweerden. Waardoor het lichaam bij het gezicht hoort.
Pepita Tudó
La Maja Vestida/ Pepita Tudó
Een andere mogelijkheid zou kunnen zijn dat het gaat om Pepita Tudó, de minnares van Godoy. De overeenkomst met het gezicht van Las Majas van Goya is verrassend.
In 1870 suggereerde Pedro Madrazo, zoon van de directeur van het Padro, dat het om Pepita Tudó kon gaan. Toentertijd werd het schilderij in het depot in van “La Academia de San Fernando” in Madrid bewaard. De tekst van Madrazo bleef volledig onopgemerkt door de kunsthistorici over Goya.
Het gezicht van een door een onbekende schilder geschilderd meisje, waarschijnlijk Pepita Tudó, lijkt verrassend veel op La Maja van Goya. Het schilderij maakt nu deel uit van de collectie van Museo Lázaro Galdiano in Madrid.
Dat Godoy een hechte band met Pepita had, blijkt alleen al uit het feit dat hij na zijn ontslag in 1815 door de nieuwe koning Fernando VII, samen met haar en zijn vrouw naar Italië vlucht.
In het programma “Punto sobre la historia” op Telemadrid wordt alles nog een keer duidelijk uitgelegd.
Punto sobre la historia Pepita Tudó, la desnuda maja de Goya.
Lijst schilderijen
- Venus met de spiegel, Diego Velazquez rond 1651 Londen National Gallery.
- La Maja Desnuda, Francisco de Goya de Luciente 1800 Madrid El Prado
- La Maja Vestida, Francisco de Goya de Luciente 1802 Madrid El Prado
- Duquesa de Alba de negro, Francisco de Goya de Luciente 1797 New YorkThe Hispanic Society of America
- Josefa de Tudó Cathalán Alemani, condesa de Castillofiel toegeschreven aan Ducker, Guillermo 1805 Madrid Museo Lázaro Galdiano
