Blog del Instituto Cervantes en Utrecht

El Día de Muertos es una fiesta religiosa muy importante en México que coincide con el Día de Todos los Santos (2 de noviembre). La celebración tiene su origen en un sincretismo entre las culturas prehispánicas en Mesoamérica y la religión católica. La creencia de que los muertos vuelven a la tierra durante esta festividad para visitar a sus familiares en los cementerios o en las ofrendas en las casas es muy fuerte. Vuelven para disfrutar de la comida y bebida que extrañan de la tierra y para ver a sus seres queridos vivos. Por esta razón, las familias crean ofrendas grandes (altares) conteniendo los siguientes objetos: el arco, representa la entrada de los muertos al mundo de los vivos y debe encontrase en el último nivel del altar y estar adornado por flores de cempasúchil.

El Instituto Cervantes, la organización proyecto Tule y la Embajada de México te invitan a la celebración del Día de Muertos con varias actividades para que comprender el Día de Muertos en el contexto cultural de México, identificar los elementos de esta celebración y adquirir herramientas para entender la cultura mexicana.

Lugar: Cervantes, Domplein
Idioma: Español
Fechas: 1 y 2 de noviembre

Consulta el programa detallado en la siguiente imagen:

Reserva para la conferencia el 1 de Noviembre escribiendo a: dipculturalpba@sre.gob.mx

Reserva los talleres del 2 de Noviembre en: https://shop.eventix.io/a83466e2-1d14-42dd-8404-a9fc4656a955/tickets

En los Países Bajos, el conocimiento de la cultura latinoamericana está formado en gran medida por una serie de voces y corrientes dominantes de las últimas décadas. Las obras literarias traducidas más fáciles de encontrar en las librerías son principalmente libros de autores de la llamada generación del ‘Boom’ (García Márquez, Vargas Llosa, etc.), mientras que las listas de reproducción de Spotify a menudo muestran los éxitos de Buena Vista Social Club, o se centran en la salsa bailable y el reguetón.

Este curso proporciona la oportunidad de descubrir una serie de obras literarias y corrientes musicales que ofrecen una perspectiva alternativa pero relevante de la América Latina contemporánea.

Consiste en cuatro encuentros centrados en temas recurrentes a través de una selección de libros y letras de canciones que ofrecen una visión global de los momentos clave de la historia de los últimos cincuenta años: censura política y resistencia, relaciones sociales durante y después de la dictadura, la voz de las minorías y de los grupos hasta hace poco marginados, la violencia contra la mujer, la familia, las tradiciones, la magia, la metrópoli, la naturaleza abrumadora.

Los textos leídos se discuten durante las sesiones a partir de uno o varios conceptos (literarios) como enfoque y perspectiva, realismo mágico, performatividad, etc.

Fechas: 10, 17, 24 octubre; 7 noviembre
Lugar: Cervantes, Domplein
Idioma: Neerlandés

Inscríbete en: https://www.hovoutrecht.nl/cursus/latijns-amerikaanse-literatuur-en-muziek/

In Nederland wordt onze kennis van de Latijns-Amerikaanse cultuur grotendeels gevormd door een aantal dominante stemmen en stromingen van de afgelopen decennia. Vertaalde literaire werken uit de regio die het gemakkelijkst in de boekwinkels te vinden zijn, bestaan voornamelijk uit boeken van de auteurs van de zogenaamde ‘Boom’ generatie (García Márquez, Vargas Llosa, etcetera), terwijl playlists op Spotify vaak ofwel opgebouwd worden rondom alle hits van Buena Vista Social Club, ofwel gericht zijn op dansbare salsa en reguetón.

Deze cursus geeft een aanzet tot het ontdekken van een aantal literaire werken en muziekstromingen die een alternatief, maar relevant perspectief bieden op hedendaags Latijns-Amerika. In een viertal bijeenkomsten wordt er middels een ‘close reading’ van een selectie aan boeken en (song)teksten aandacht besteed aan terugkerende thema’s die tevens een globaal overzicht geven van sleutelmomenten in de geschiedenis van de afgelopen vijftig jaar: politieke censuur en verzet, sociale verhoudingen tijdens en na een dictatuur, de stem van minderheden en tot voor kort gemarginaliseerde groepen, geweld tegen vrouwen, de familie, tradities, magie, de metropolis, de overweldigende natuur.

De gelezen teksten worden tijdens de bijeenkomsten behandeld aan de hand van één of enkele (literaire) concepten zoals focalisatie en perspectief, magisch realisme, performativiteit, enzovoorts.

Cursusdata: 10, 17, 24 oktober; 7 november
Locatie: Cervantes, Domplein
Taal: Nederlands

Aanmelden: https://www.hovoutrecht.nl/cursus/latijns-amerikaanse-literatuur-en-muziek/

El Instituto Cervantes de Utrecht, en el marco del Festival Centroamérica cuenta que se celebra cada año en Madrid, ofrecerá sendas conferencias con la poeta y escritora nicaragüense Gioconda Belli y la profesora y escritora guatemalteca Mónica Albizúrez. 

La obra de Gioconda Belli (Managua, 1948) se caracteriza por su fuerte compromiso político, de corte feminista y erótico, y por aunar sensibilidad y rebeldía en un estilo único y original. En este sentido, en sus creaciones poéticas siempre subyace una reivindicación del papel de la mujer en la sociedad. Su primer poemario (Sobre la grama) data del año 1972 y explora tabúes sobre la sexualidad y el erotismo femeninos que la poesía tradicional venía ignorando, abriendo así un universo poético hasta entonces raramente transitado. Entre sus obras más importantes cabe resaltar Línea de fuego, El Taller de las mariposas, La mujer habitada y El país de las mujeres. En sus composiciones pueden intuirse influencias de otras escritoras como Ana María Rodas y Alejandra Pizarnik. El trabajo de Belli no se restringe solo a lo poético ya que también ha cultivado el periodismo y el género ensayístico.

Abogada de formación, Mónica Albizúrez  es Doctora en literatura y escritora. Actualmente reside en Hamburgo (Alemania) donde imparte clases de literatura y español a nivel universitario. Además de diferentes obras y artículos de investigación, ha publicado las novelas Ita (2018), finalista del Premio Bam de Letras, y La letrada (2023), que acaba de ser galardonada en la I Bienal de Novela Terrena de Guatemala.

INFORMACIÓN:

Fecha: 02/11/2023 a las 19:00

Entradas: https://www.eventbrite.nl/e/tickets-centroamerica-cuenta-740750694267?aff=oddtdtcreator

Lugar: Instituto Cervantes – Domplein 3, 3512 JC Utrecht (Países Bajos).

____________________________________________________________________________________________________________

Het Instituto Cervantes in Utrecht houdt, als onderdeel van het jaarlijkse Centroamérica cuenta Festival in Madrid, een conferentie met de Nicaraguaanse dichter en schrijfster Gioconda Belli en de Guatemalteekse professor en schrijfster Mónica Albizúrez. 

Het werk van Gioconda Belli (Managua, 1948) wordt gekenmerkt door haar sterke politieke, feministische en erotische engagement en door de combinatie van gevoeligheid en rebellie in een unieke en originele stijl. Aan haar gedichten ligt altijd een rechtvaardiging van de rol van de vrouw in de samenleving ten grondslag. Haar eerste dichtbundel (Sobre la grama), geschreven in 1972, verkent taboes over vrouwelijke seksualiteit en erotiek die in de traditionele poëzie genegeerd werden, en opent een onbekend poëtisch universum. Haar belangrijkste werken zijn Línea de fuego, El Taller de las mariposas, La mujer habitada en El país de las mujeres. Haar composities zijn beïnvloed door andere schrijvers zoals Ana María Rodas en Alejandra Pizarnik. Gioconda Belli heeft ook gewerkt in de journalistiek en heeft verschillende essays geschreven. 

Mónica Albizúrez is jurist van opleiding, dokter in de literatuur en schrijver. Ze woont momenteel in Hamburg (Duitsland) waar ze literatuur en Spaans doceert aan de universiteit. Ze heeft werken en onderzoeksartikelen gepubliceerd en de romans Ita (2018), finalist voor de Premio Bam de Letras, en La letrada (2023), die net een prijs heeft gewonnen op de I Bienal de Novela Terrena de Guatemala, geschreven. 

INFORMATIE:

Datum: 02/11/2023 om 19:00 uur

Tickets: https://www.eventbrite.nl/e/tickets-centroamerica-cuenta-740750694267?aff=oddtdtcreator

Locatie: Instituto Cervantes – Domplein 3, 3512 JC Utrecht (Nederland).

Este año, el Instituto Cervantes de Utrecht ha tenido el placer y la fortuna de ser el foco de estudio de los alumnos de la asignatura Introduction to cultural policy de la Universidad de Erasmus de Róterdam, bajo la supervisión de dr. FJC Brouwer. El objetivo de esta materia era “desarrollar una estrategia política sólida para promover el estudio y la práctica del español en los Países Bajos a todos los niveles.” [1]

Durante ocho semanas, los alumnos han estudiado intensamente la labor del Instituto Cervantes de Utrecht, su posición en los Países Bajos, sus puntos fuertes y débiles, sus actividades, etc. En definitiva, han llegado a conocer el Instituto casi tanto como los que formamos parte de él.

También han analizado la posición de idioma español en este país, ¡y es muy popular! Desde que es posible estudiarlo en la educación secundaria, cada año más alumnos se animan a aprender este idioma. Es la lengua preferida del 42% de los jóvenes neerlandeses y la primera opción a elegir como destino del Erasmus (¡y no creemos que sea solo por las tapas!).

De su gran labor de investigación han salido numerosos e interesantes trabajos en los que los alumnos, organizados en grupos, expresaban su visión del Instituto y daban recomendaciones. Además, cada grupo estudió la política cultural de España y otro país de América Latina.

Los nueve grupos que hicieron los mejores trabajos tuvieron la oportunidad de presentarlos ante el siguiente jurado, que elegiría al grupo ganador:

• Pilar Tena, directora del Instituto Cervantes de Utrecht
• Marielies Schelhaas, Secretaria General de la Comisión nacional neerlandesa de UNESCO
• Arnoldo Brenes Castro, Embajador de Costa Rica en los Países Bajos
• Mikko Fritze, Director del Goethe-Institut Netherlands

Durante sus presentaciones los alumnos superaron todas las expectativas y sorprendieron al jurado. A través de videos hechos por ellos mismos (si pinchas aquí podrás ver, por ejemplo, el del grupo llamado Cuba #1) y sobre todo con mucho entusiasmo, expresaron sus ideas de la manera en la que lo habría hecho una consultoría profesional.

Abrumados por la originalidad de las propuestas, el jurado tuvo grandes dificultades eligiendo al ganador. Al final el grupo premiado fue Perú, que había salido a las calles de Utrecht a pedir a neerlandeses que pronunciaran palabras como “hijastro” o “correcaminos” y propusieron la creación de una app llamada “Cervantastic” (que contaría con clases online, lecciones de cocina y mucho más).

Entre otras propuestas encontramos traducir la página web al inglés o dirigir un proyecto de Pen-Pal. También nos describieron cómo mejorar nuestra presencia online o la importancia de Spotify. Hemos acogido todas las ideas (¡no solo las de los nueve grupos finalistas!), las estamos analizando y sin duda pondremos en marcha algunas de ellas.

Desde el Instituto Cervantes nos sentimos agradecidos, impresionados y más que satisfechos con el trabajo realizado. Creemos que es imprescindible escuchar lo que las nuevas generaciones tienen que decir y que aportar. Al igual que el idioma español, son el futuro, y su aportación tiene un valor incalculable.
¡Gracias! Bedankt!

_{[1] dr.FJC Brouwer, Syllabus Introduction to Cultural Policy (CC1006). Erasmus Universiteit Rotterdam, 2020.}

NEDERLANDS

De kroniek van een vak

Het Instituto Cervantes in Utrecht heeft dit jaar het genoegen gehad om het onderzoeksonderwerp te zijn voor de studenten van de Erasmus Universiteit in Rotterdam binnen het vak Introduction to cultural policy, onder begeleiding van Dr. F.J.C. Brouwer. Het doel van dit vak was «het ontwikkelen van een solide politieke strategie om het onderwijs en gebruik van de Spaans taal in Nederland op alle niveaus te bevorderen».[1]

Gedurende acht weken hebben de studenten het werk van het Instituto Cervantes in Utrecht aandachtig onderzocht: de positie in Nederland, de sterke en zwakke punten, de activiteiten, enz.. Kortom, ze hebben het Instituto bijna net zo goed leren kennen als degenen die er werken.

Ze hebben ook gekeken naar de positie van de Spaanse taal in Nederland, en ze zijn erachter gekomen dat het een erg populaire taal is! Sinds de mogelijkheid bestaat om voor Spaans te kiezen op de middelbare school, maken elk jaar steeds meer leerlingen deze keuze. 42% van de jonge Nederlanders vindt Spaans de leukste vreemde taal en Spanje staat op de eerste plaats als Erasmusbestemming (en we denken niet dat het alleen vanwege de tapas komt!).

Dit belangrijke onderzoekswerk heeft geresulteerd in vele interessante papers waarin de studenten, verdeeld in werkgroepen vernoemd naar Spaanstalige landen, hun visie op het instituut hebben gegeven en aanbevelingen hebben gedaan. Daarnaast heeft elke groep het cultuurbeleid van Spanje en een ander Latijns-Amerikaans land onderzocht.

De negen groepen die de beste papers schreven, kregen de kans hun voorstel te presenteren aan deze jury, die vervolgens de winnende groep zou kiezen:

• Pilar Tena, directeur van het Instituto Cervantes in Utrecht
• Marielies Schelhaas, secretaris-generaal van de Nederlandse Nationale Commissie van UNESCO
• Arnoldo Brenes Castro, ambassadeur van Costa Rica in Nederland
• Mikko Fritze, directeur van het Goethe-Institut Nederland

Tijdens hun presentaties overtroffen de studenten alle verwachtingen en verrasten ze de jury. Via zelfgemaakte video’s (als je hier klikt kun je bijvoorbeeld de video van de Cuba # 1-groep zien) toonden ze vooral met veel enthousiasme hun ideeën zoals ook een professioneel adviesbureau het zou hebben gedaan.

Overweldigd door de originaliteit van de voorstellen, had de jury grote moeite om de winnaar te kiezen. Uiteindelijk werd Peru de winnende groep. Zij waren de straten van Utrecht was opgegaan om Nederlanders te vragen woorden uit te spreken als «hijastro[2]» of «correcaminos[3]«. Ze stelden ook voor om een app te maken met de naam «Cervantastic» (met online lessen, kooklessen en nog veel meer).

Andere voorstellen waren onder meer het vertalen van de website in het Engels of het runnen van een Pen-Pal-project. Ze hebben ook beschreven hoe we onze online aanwezigheid of het belang van Spotify kunnen verbeteren. We hebben alle ideeën verzameld (niet alleen die van de negen finalisten!), we zijn druk bezig ze te analyseren en we zullen er zeker een aantal uitvoeren.

Wij van het Instituto Cervantes zijn erg dankbaar, onder de indruk en meer dan tevreden over het werk dat de studenten hebben verricht. Wij vinden het erg belangrijk te luisteren naar wat de nieuwe generaties te zeggen hebben en we willen weten wat hun ideeën zijn. Net als de Spaanse taal zijn zij de toekomst, en hun bijdrage is van onschatbare waarde. Bedankt!

_{[1] dr.FJC Brouwer, Syllabus Introduction to Cultural Policy (CC1006). Erasmus Universiteit Rotterdam, 2020.
[2] “Hijastro” betekent “stiefzoon”
[3] “Correcaminos” is de Spaanse naam van het Warner Brothers figuur the Road Runner}

INGLÉS

A chronicle of a course

This year, the Instituto Cervantes in Utrecht has had the pleasure of being the focus of study by the students of the course Introduction to cultural policy at the Erasmus University Rotterdam, under the supervision of Dr. FJC Brouwer. The aim of the course was “to develop a sound political strategy to promote the study and practice of Spanish in the Netherlands at all levels”[1].

During eight weeks, the students have intensively studied the work of the Instituto Cervantes in Utrecht, its position in the Netherlands, its strengths and weaknesses, its activities, etc. In short, they got to know the Instituto almost as well as those who are part of it.

They have also analysed the position of the Spanish language in this country, and it is very popular! Since it has been possible to study Spanish in secondary education, more and more students choose to learn this language every year. It is the preferred language of 42% of young Dutch people and Spain is the first choice as an Erasmus destination (and we don’t think it’s just because of the tapas!).

A lot of interesting research work has resulted in many fascinating papers in which the students, organised in groups, expressed their vision of the Institute and gave recommendations. In addition, each group studied the cultural policy of Spain and another Latin American country.

The nine groups that produced the best papers had the opportunity to present them to the following jury, which would choose the winning group:

• Pilar Tena, Director of the Instituto Cervantes in Utrecht
• Marielies Schelhaas, Secretary General of the Dutch National Commission of UNESCO
• Arnoldo Brenes Castro, Ambassador of Costa Rica to the Netherlands
• Mikko Fritze, Director of the Goethe-Institut Netherlands

During their presentations the students exceeded all expectations and surprised the jury. Through self-made videos (if you click here you can see, for example, the video of the Cuba #1 group) and above all with a lot of enthusiasm, they expressed their ideas in the way a professional consultancy would have done it.

Overwhelmed by the originality of the proposals, the jury had great difficulty choosing the winner. In the end the winning group was Peru, who had gone to the streets of Utrecht to ask Dutch people to pronounce words such as «hijastro[2]» or «correcaminos[3]«. They also proposed the creation of an app called «Cervantastic» (which would feature online classes, cooking lessons and much more).

Other proposals included translating the website into English or running a Pen-Pal project. They also described how to improve our online presence or the importance of Spotify. We have welcomed all the ideas (not only those of the nine finalist groups!), we are analysing them and we will certainly implement some of them.

We at the Instituto Cervantes are very grateful, impressed and more than satisfied with the work that the students have done. We believe that it is essential to listen to what the new generations have to say and to their proposals. Like the Spanish language, they are the future, and their contribution is of incalculable value.

Thank you! Bedankt!

_{[1] dr.FJC Brouwer, Syllabus Introduction to Cultural Policy (CC1006). Erasmus Universiteit Rotterdam, 2020.
[2] “Hijastro” means “stepson”
[3] “Correcaminos” is the Spanish name of the Warner Brothers character the Road Runner}

Por Matías Capelli, profesor
Traducción Jose Keijzer y Trees Haverkort

En las décadas de 1970 y 1980, las sociedades del sur de Latinoamérica en Chile, Argentina, Paraguay y Uruguay vivieron bajo cruentas dictaduras militares. Gobiernos autoritarios que por sus propias características se diferenciaron de anteriores dictaduras en la región y que cometieron violaciones a los Derechos Humanos de público conocimiento en la comunidad internacional.

Las heridas infligidas por las dictaduras en el tejido social fueron tan profundas que todavía hoy siguen cicatrizando en la obra de cineastas y escritores. El curso “Las dictaduras latinoamericanas: cine y literatura” se propone ofrecer, en diez clases, un repaso por los libros y películas más importantes que reflejaron ese período.

De más está decir que con el paso de los años, el modo en que el cine y la literatura abordaron los años de las dictaduras fue modificándose. En ese sentido, se pasó del testimonio de presos políticos y el diagnóstico de intelectuales a la sátira y la poesía; de los documentales de denuncia al cine de género y las ficciones de reconstrucción histórica. A lo largo del curso se repasará este amplio espectro de obras artísticas, para llegar finalmente al fenómeno más importante de los últimos años: aquel de los hijos de la dictadura, niños nacidos y criados en esos años, que una vez adultos tomaron la palabra para dar su versión de los hechos y narrar de qué modo la dictadura se vivía en los colegios y, especialmente, para discutir con la generación de sus padres.

Se leerán fragmentos de libros como Nocturno de Chile, de Roberto Bolaño, El beso de la mujer araña, de Manuel Puig, y Ciencias morales, de Martin Kohan, entre otros. También se proyectarán fragmentos de las películas Infancia clandestina, Crónica de una fuga, Machuka y La ciudad de los fotógrafos, por nombrar algunas.

El objetivo principal del curso es ofrecer un conocimiento amplio acerca de los modos en que el cine y la literatura en estas últimas décadas reflejaron las dictaduras en el sur de Latinoamérica. Las clases estarán orientadas a que los alumnos perfeccionen su conocimiento del español, su capacidad para expresar ideas y opiniones tanto por escrito como en el ámbito de una conversación. Por lo tanto, cada texto que se lea así como los fragmentos de películas que sean proyectados servirá como puntapié para ampliar el vocabulario y mejorar el dominio de la lengua.

Al finalizar el curso, cada participante deberá escribir un ensayo de reflexión personal guiados por el docente en el proceso de escritura.

Fecha: del jueves 10 abril al 26 de junio
Horario: 18:30 a 21:30
Número de plazas: mínimo 6, máximo 12
Precio: € 360 (descuentos para estudiantes y 65+)
Lugar: Instituto Cervantes Utrecht, Domplein 3, 3512 JC Utrecht
Inscripción online: código del curso 211

Door Matías Capelli, docent
Vertaling Jose Keijzer y Trees Haverkort

De landen Chili, Argentinië, Paraguay en Uruguay in het zuiden van Latijns-Amerika, gingen in de jaren ’70 en ’80 van de 20^ste eeuw gebukt onder gewelddadige militaire regimes. Autoritaire regeringen die zich door specifieke kenmerken onderscheidden van voorafgaande dictaturen in de regio. En die zich onder het oog van de internationale gemeenschap schuldig maakten aan het schenden van de mensenrechten.

De wonden die de dictaturen deze samenlevingen toebrachten waren zo diep, dat de littekens vandaag de dag nog zichtbaar zijn in het werk van cineasten en schrijvers. De cursus Dictaturen in Latijns-Amerika: film en literatuur stelt zich ten doel in tien lessen een overzicht te bieden van de belangrijkste boeken en films die deze periode weerspiegelen.

Vanzelfsprekend is de manier waarop film en literatuur het thema van deze dictatoriale jaren behandelen aan verandering onderhevig geweest. Zo vindt er een verschuiving plaats van getuigenissen van politieke gevangenen en intellectuele analyses naar de satire en de poëzie. In de film zien we een ontwikkeling van de documentaire met een aanklacht naar genrefilms en fictie op basis van historische reconstructie. Gedurende de cursus passeert dit brede scala aan kunstwerken de revue. Vervolgens wordt stilgestaan bij het belangrijkste fenomeen van de afgelopen jaren: de kinderen van de dictatuur die in die jaren werden geboren en opgroeiden en die, eenmaal volwassen geworden, het woord namen om hun versie van de feiten te geven en te vertellen hoe zij de dictatuur hebben beleefd in hun schooljaren en vooral om de discussie aan te gaan met de generatie van hun ouders.

Er worden fragmenten gelezen uit onder andere Nocturno de Chile van Roberto Bolaño, El beso de la mujer araña van Manuel Puig, en Ciencias morales van Martin Kohan. Daarnaast worden er filmfragmenten vertoond van onder meer Infancia clandestina, Crónica de una fuga en Machuka y La ciudad de los fotógrafos.

Het belangrijkste doel van de cursus is om de deelnemers uitgebreid te informeren over de manier waarop film en literatuur in de afgelopen decennia de dictaturen in het zuiden van Latijns-Amerika hebben weergegeven. De lessen zijn erop gericht om de kennis van de Spaanse taal te perfectioneren, evenals het vermogen van de cursisten om ideeën en meningen te formuleren, zowel schriftelijk als in de vorm van gesprekken. De aangeboden teksten en filmfragmenten dienen dan ook als middel om de woordenschat uit te breiden en de taalbeheersing te verbeteren.

Als afsluiting van de cursus wordt elke deelnemer geacht een persoonlijke visie te formuleren in een essay, onder begeleiding van de docent.

Datum: donderdags van 10 april t/m 26 juni
Tijdstip: 18.30 – 21.30
Aantal deelnemers: minimaal 6, maximaal 12
Kosten: € 360 (korting voor studenten en 65+)
Plaats: Instituto Cervantes Utrecht, Domplein 3, 3512 JC Utrecht
Inschrijving online: cursuscode 211